Jezelf mogen zijn en gelijk zijn aan ieder ander: het zijn twee rechten die jaarlijks op 20 november worden gevierd op de internationale Kinderrechtendag. De dag is daarmee een kalenderhaakje voor de kerndoelen 38 (po) en 43 (vo).
Respect: een recht
Kinderrechtendag is één van de themadagen die je in de klas kunt gebruiken om werk te maken van ‘respect voor seksuele diversiteit’ (kerndoel 38 in het po en kerndoel 43 in het vo). Het Kinderrechtenverdrag en ook het Mensenrechtenverdrag gaan namelijk over dit respect. Daarmee is respect voor gender en geaardheid geen gunst, maar een mensenrecht!
Hert feit dat het College voor de Rechten van de Mens in 2018 meevoer in de Pride Amsterdam bevestigt hoe belangrijk het college ook dit mensenrecht vindt.
Gelijke rechten en jezelf zijn
Hoe vlieg je dit thema aan in de klas? Waarschijnlijk is het het meest effectief om dat te doen vanuit de positieve boodschap ‘Fijn dat we allemaal dezelfde rechten hebben’ (gelijkheid) en ‘Fijn dat iedereen openlijk mag zijn wie hij is’ (vrijheid van meningsuiting). ‘Helaas gaat dat in Nederland en in andere landen nog niet altijd goed, maar daarom zitten jullie op school: om te leren hoe het beter kan.’
Dit opent de weg naar de vraag hoe gelijk kinderen hun eigen rechten ervaren. Hebben kinderen van rijke en arme ouders, jongens en meisjes, hetero’s en homo’s, zwarte en witte kinderen allemaal dezelfde kansen? En weten ze hier iets over voor de rest van de wereld? Het nadeel van bespreken wat-niet-goed-gaat, is dat het een soort standaard kan aangeven: zo gaat dat nou eenmaal. Terwijl we kinderen liever positieve voorbeelden willen laten zien om na te volgen.
Een andere insteek zijn de seksuele rechten, waaronder het recht op eerlijke informatie over seks en het recht op een vrije partnerkeuze.
Lesmaterialen
Er bestaat nog (bijna) geen lesmateriaal dat kinderrechten en mensenrechten verbindt met seksuele diversiteit en gender. Daarom is het vooralsnog aan de kunst en de wil van de leerkracht om deze onderdelen bewust te behandelen als het gaat over kinderrechten. Diverse (les)materialen die hier voor gebruikt kunnen worden:
- Gelijk=Gelijk? van Diversion biedt gastlessen voor het po met aandacht voor lhbt.
- Plan International maakte voor het Belgische voortgezet onderwijs (14-18 jaar) een Pedagogisch dossier: Allemaal gelijk of niet?
- De Leeftijdsladder, rechten (en plichten!) van kinderen t/m 18 jaar.
- Yeah Right! Kinderrechtenbrochure (pdf)
- Kinderrechten Quizzz,
- ..en nog een Kinderrechtenquiz
- Tips voor een spreekbeurt over kinderrechten en nog meer tips.
- Aantrekkelijke mensenrechtenposter voor in de klas: gebruik hem als praatplaat.
Kinderrechten: hoe zit het precies?
Op 20 november 1959 aanvaardden de Verenigde Naties de Verklaring van de Rechten van het Kind. Op 20 november 1989 werd dat aangescherpt tot het Kinderrechtenverdrag.
Artikel 2: Geen discriminatie: “…Alle kinderrechten gelden voor alle kinderen, zonder uitzonderingen. De overheid moet er alles aan doen om de rechten voor alle kinderen te realiseren. En zij moet ervoor zorgen dat kinderen beschermd worden tegen discriminatie. Dat betekent dat er geen ongeoorloofd onderscheid gemaakt mag worden tussen kinderen. Niet naar geslacht, afkomst, geloofsovertuiging, culturele achtergrond, seksuele geaardheid of wat dan ook…”
Artikel 13: Vrijheid van meningsuiting: “… De vrijheid van meningsuiting is een groot goed en zeer belangrijk in een democratie. Het simpele feit dat een mening afwijkt van ‘de norm’ is geen reden om de uiting daarvan te verbieden. De vrijheid van meningsuiting betekent ook dat je vrij mag uitkomen voor je geloofsovertuiging, je politieke voorkeur, je seksuele geaardheid of je culturele achtergrond…”
